W ramach realizacji projektu Mały Miś w Świecie Wielkiej Literatury w grupie 5-latków odbył się cykl zajęć poświęconych czterem żywiołom. Inspiracją do rozmów o każdym z nich były wiersze, piosenki, opowiadania i zagadki.
Dopełnieniem treści literackich były ilustracje, filmy edukacyjne, a przede wszystkim wspólnie przeprowadzone eksperymenty i doświadczenia. Odbyła się prezentacja żywiołów, a ich próbki zostały umieszczone w pojemnikach i balonie w zorganizowanym w sali „Kąciku małego naukowca” Zgromadzone tu zostały również publikacje książkowe oraz wszelkie przedmioty i materiały potrzebne do przeprowadzenia eksperymentów. Wspólnie z dziećmi zostały wypracowane zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas ich wykonywania. Dzieci słuchały piosenek, utworów literackich, na podstawie których wypowiadały się na temat poszczególnych żywiołów. Dzieliły się również własnymi spostrzeżeniami na ich temat. Następnie brały udział w zabawach klasyfikacyjnych oraz rozwiązywały zagadki obrazkowe - Do jakiego żywiołu to pasuje? oraz zabawach z użyciem instrumentów- Jaki żywioł gra? Zamieniały się w żywioły podczas zabaw ruchowo-naśladowczych.
Przeprowadziliśmy także eksperymenty z wodą, ogniem, ziemią i powietrzem.
- Wędrująca woda.
- Co rozpuszcza się w wodzie?
- Wszędobylskie powietrze.
- Powietrzny odrzutowiec.
- Lampa lawa.
- Ziemia i nasiona.
- Gasnąca świeczka
- Magiczna szklanka
Przedszkolaki obserwowały jak woda samoczynnie przechodzi przez papierowy ręcznik z napełnionych kubeczków do pustych i w każdym kubeczku wyrównuje się jej poziom, a kolory mieszają się. Wykorzystując ziemię, piasek, kaszę, olej, sól i cukier sprawdzały, które z tych substancji rozpuszczą się w wodzie. Zaobserwowaliśmy również, że powietrze jest wszędzie i zajmuje każdą wolną przestrzeń. Choć jest lekkie i bezbarwne udało nam się je zobaczyć dzięki doświadczeniu z wodą oraz odwróconym do góry dnem kubeczkiem z dziurką w dnie. Sprawdziliśmy również siłę odrzutu powietrza budując model odrzutowca wykorzystując do tego jedynie umocowaną nitkę, słomkę, taśmę oraz napompowany, ale nie zawiązany balon. Zaobserwowaliśmy również, że powietrze nie tylko nas otacza, ale też naciska na każdy przedmiot i każdą osobę i to z każdej strony, a nie tylko od góry. Pomogło nam w tym doświadczenie ze szklanką napełnioną wodą, zakrytą kartonikiem i odwróconą do góry dnem, z której nie wylała się ani kropla. Z wody, oleju, barwnika i musującej tabletki wapna stworzyliśmy magiczną „lampę” z wędrującymi kolorowymi bąblami. Posialiśmy nasiona kwiatów i zbóż i obserwowaliśmy, co się stanie kiedy umieścimy je w ciepłym nasłonecznionym miejscu, a co gdy w ciemnej szafce. Podczas eksperymentu z palącą się świeczką do podgrzewacza, talerzyka z zabarwioną wodą i szklanką przekonaliśmy się, że świeczka zgaśnie nawet wtedy gdy nikt na nią nie dmucha.
Na podsumowanie cyklu zajęć powstała księga żywiołów stworzona z ilustracji wykorzystanych podczas zajęć, zdjęć eksperymentów oraz rysunków przedszkolaków. Dzieci ubrane w barwy wybranych przez siebie żywiołów zaprezentowały je także ruchem i tańcem podczas „tańca żywiołów”.
Zakres realizowanych działań rozbudził w dzieciach ciekawość świata i chęć do poszukiwania różnorodnych źródeł informacji takich jak wiersze, opowiadania, piosenki, ilustracje, filmy edukacyjne. Możliwość łączenia ich z eksperymentowaniem i obserwowaniem na żywo ciekawych zjawisk była dla dzieci niezwykle fascynującym i atrakcyjnym doświadczeniem, a także miała pozytywny wpływ na integrację grupy. Przedszkolaki kształtowały postawę odpowiedzialności, nauczyły się współpracować w grupie respektując zasady bezpieczeństwa oraz przewidywać różne efekty eksperymentów. Poznały fizyczne właściwości ziemi, powietrza, wody i ognia, rozwijały umiejętność kreatywnego myślenia. Nauczyły się kojarzyć symbole, barwy, obiekty i zjawiska z danym żywiołem. Dowiedziały się, że każdy żywioł jest bardzo ważny i potrzebny, ale jednocześnie może być bardzo niebezpieczny i niszczycielski. Dzięki działaniom w myśl zasady „ Powiedz mi, a zapomnę, pokaż mi, a zapamiętam, pozwól mi zrobić, a zrozumiem” dzieci miały okazję doświadczać, przeżywać emocjonalnie, obserwować, dotykać- wielozmysłowo poznawać świat, a jednocześnie dobrze się bawić. Stosowanie zabaw twórczych z elementami doświadczania, eksperymentowania i obserwowania pozwoliło dzieciom poszerzać wiedzę, nabywać i kształtować kompetencje kluczowe, podniosło jakość kształcenia, a tym samym jakość pracy przedszkola.
